Rechtbank Roermond, 08-02-2006, AV2518, 66555 / HA ZA 05-245

[eiseres],

wonende te [woonplaats],

procureur: mr. A.J.M. Mertens;

[gedaagde],

wonende te [woonplaats],

procureur: mr. J.T.R. Lucassen.

Er wordt recht gedaan op de volgende processtukken:

- de dagvaarding met bijlagen van 1 februari 2005;

- de conclusie van antwoord met bijlagen;

- de conclusie van repliek met bijlagen;

- de conclusie van dupliek.

De rechtbank gaat uit van de volgende tussen partijen vaststaande feiten:

- eiseres is de dochter van gedaagde;

- eiseres heeft op 4 juni 1998 aangifte gedaan van seksueel misbruik door gedaagde in de periode 1983 tot 1992;

- eiseres was in die periode tussen de 13 en 21 jaar oud;

- gedaagde is voor seksueel misbruik van zijn dochter over de periode van 1 maart 1983 tot 18 januari 1989 strafrechtelijk veroordeeld door deze rechtbank op 9 november 1999 en nadien in hoger beroep door het gerechtshof te ’s-Hertogenbosch op 5 november 2001;

- na het 18e levensjaar van eiseres (derhalve vanaf 18 januari 1989) hebben tussen gedaagde en eiseres seksuele contacten plaatsgevonden.

Eiseres vordert gedaagde te veroordelen tot betaling van:

? een immateriële schadevergoeding van € 25.000,=;

? met betrekking tot de post verlies aan arbeidsvermogen:

primair:

- tot betaling van de post verlies aan arbeidsvermogen ter hoogte van € 512.192,63 + p.m.;

subsidiair:

- tot vaststelling van de uitgangspunten voor de berekening van het verlies aan arbeidsvermogen zoals weergegeven op pagina 5 van de dagvaarding, waarna een opdracht volgt aan een schadeletselbureau om dit volgens het Audeletsysteem uit te rekenen;

? tot betaling van de therapiekosten, nader op te maken bij staat;

? tot betaling van de overige materiële schade ter hoogte van € 15.016,94;

? vermeerderd met de wettelijke rente:

- ten aanzien van de immateriële schade: vanaf de laatste dag dat het seksueel misbruik plaatsvond tot aan de dag der algehele voldoening;

- ten aanzien van de post verlies aan arbeidsvermogen:

- vanaf de jaren 1992 tot en met 2004 vanaf ieder jaar dat die schade zich voordeed tot aan de dag der algehele voldoening;

- vanaf januari 2005: vanaf de kapitalisatiedatum tot aan de dag der algehele voldoening;

- voor de overige materiële schade: vanaf de dag dat de schade zich voordeed tot aan de dag der algehele voldoening;

? de proceskosten.

Eiseres stelt daartoe het volgende.

Gedaagde is niet in cassatie gegaan van het arrest van het gerechtshof van

5 november 2001, zodat dit arrest dwingend bewijs oplevert van het seksueel misbruik. Civielrechtelijk dient dit misbruik gekwalificeerd te worden als onrechtmatige daad. Eiseres heeft als gevolg van de onrechtmatige gedragingen van gedaagde schade geleden, voor welke schade gedaagde op grond van het bepaalde in artikel 6:162 BW aansprakelijk is.

Gedaagde voert daartoe het volgende verweer.

Het vorderingsrecht van eiseres is verjaard, nu er 5 jaar is verstreken sinds de spoedintake bij het RIAGG omstreeks 3 juli 1992, althans de afsluiting van de therapie die eiseres heeft ondergaan op 3 oktober 1995. Het enkele feit dat de strafrechtelijke aangifte eerst op 4 juni 1998 heeft plaatsgevonden, is niet relevant voor het vaststellen van het aanvangstijdstip van de verjaring.

Het arrest van het gerechtshof, waarbij gedaagde strafrechtelijk is veroordeeld voor seksueel misbruik van eiseres, levert geen dwingend bewijs op in deze zaak. De door rechtbank en gerechtshof vastgestelde feiten zijn niet juist.

De seksuele contacten die na het 18e levensjaar van eiseres tussen partijen hebben plaatsgevonden, waren met instemming van eiseres en zonder dat hiervoor dwang is gebruikt. Deze gedragingen zijn derhalve niet onrechtmatig.

De door eiseres gestelde schade, zowel de materiële als de immateriële, wordt betwist. Tevens betwist gedaagde de buitengerechtelijke kosten en wettelijke rente zoals door eiseres gevorderd. Tenslotte verzoekt gedaagde de rechtbank, als zij tot toewijzing van een schadevergoeding komt, de hoogte daarvan te matigen.

ten aanzien van de periode van 1 maart 1983 tot 18 januari 1989

De rechtbank overweegt dat vast staat dat bij in kracht van gewijsde, op tegenspraak gewezen vonnis de Nederlandse strafrechter bewezen heeft verklaard dat gedaagde ontucht heeft gepleegd met eiseres in de periode van 1 maart 1983 tot 18 januari 1989. Dit levert op grond van het bepaalde in artikel 161 Rv dwingend bewijs op van dit feit in onderhavige procedure. Ex artikel 151 lid 2 Rv staat in dit geval ook tegen dwingend bewijs tegenbewijs open, nu de wet dit niet uitsluit. De rechtbank is van oordeel dat gedaagde weliswaar het feit, zoals bewezen verklaard in genoemd strafrechtelijk vonnis, heeft betwist en een beroep heeft gedaan op toelating tot tegenbewijs, doch gedaagde heeft deze betwisting verder niet, althans onvoldoende onderbouwd. Gedaagde heeft daartoe immers slechts gesteld dat hij het niet eens is met de inhoud van het strafvonnis, dat de door (rechtbank en) het hof vastgestelde feiten niet juist zijn alsmede dat de getuigenverklaringen in het strafrechtelijke proces-verbaal niet kunnen leiden tot de conclusie dat hij wel ontucht zou hebben gepleegd met eiseres, nu onduidelijk is welke eigen waarnemingen door de verschillende getuigen zijn gedaan. Gedaagde heeft in dupliek deze stellingen gehandhaafd nadat deze gemotiveerd zijn weerlegd door eiseres bij repliek. Daarmee heeft gedaagde overigens ook zijn verweer onvoldoende gemotiveerd gehandhaafd, zodat ook om die reden de betwisting van gedaagde gepasseerd wordt. Vast staat derhalve dat gedaagde in de periode van 1 maart 1983 tot 18 januari 1989 ontucht heeft gepleegd met eiseres. Dit levert een onrechtmatige daad op van gedaagde jegens eiseres.

ten aanzien van de periode van 18 januari 1989 tot 3 juni 1992

Eiseres stelt dat na haar 18e verjaardag het misbruik door gedaagde gewoon is voortgezet en dat er civielrechtelijk voldoende reden is om aan te nemen dat ook in die periode tot 3 juni 1992 sprake is van onrechtmatig gedrag door gedaagde jegens haar. Eisers heeft zich onder meer beroepen op de geestelijke dwang die zij ook na haar 18e verjaardag ondervond, stellende dat de afhankelijkheidsrelatie die er was tussen haar en gedaagde, niet opeens ophield te bestaan op de dag dat zij meerderjarig werd. Eiseres verwijst naar de afhankelijkheidsverhouding en het psychisch onvermogen van kinderen om zich tijdig te kunnen realiseren wat er eigenlijk plaats vindt als er incest wordt gepleegd, welke gegevens de reden zijn geweest voor toevoegen van lid 4 aan artikel 3:310 BW. Gedaagde heeft erkend dat in genoemde periode seksuele contacten hebben plaatsgevonden tussen hem en eiseres, doch stelt dat deze met toestemming waren van eiseres en zonder dwang plaats vonden. De rechtbank overweegt dat gedaagde de vader is van eiseres en dat in een dergelijke ouder-kindsituatie per definitie sprake is van een afhankelijkheidsrelatie. Daaraan komt naar het oordeel van de rechtbank geen einde door de enkele omstandigheid dat een kind de leeftijd van 18 jaar bereikt. Met eiseres is de rechtbank van oordeel dat de stelling dat voortgaand seksueel verkeer door een vader met een dochter, beginnend als zij 13 jaar is en voortdurend tot haar 22e, niet meer onrechtmatig is vanaf de dag van 18e verjaardag, van elke realiteit is ontbloot. Gedaagde verliest met zijn stelling ook uit het oog dat het feit dat hij alleen strafrechtelijk veroordeeld is tot aan de dag van de 18e verjaardag van zijn dochter, slechts daarin zijn oorzaak vindt, dat dergelijke handelingen met meerderjarigen niet strafbaar (meer) zijn. Dat wil echter niet zeggen dat er civielrechtelijk (ook) geen sprake zou zijn van onrechtmatig handelen. Derhalve moet het ervoor gehouden worden dat de door eiseres gestelde geestelijke dwang inderdaad aanwezig was en de seksuele contacten tussen partijen tegen de wil van eiseres hebben plaatsgevonden. Daarmee staat vast dat ook in de periode 18 januari 1989 tot 3 juni 1992 gedaagde onrechtmatig heeft gehandeld jegens eiseres. Gedaagde dient dan ook de door eiseres als gevolg van deze onrechtmatige daad geleden schade te vergoeden.

De rechtbank overweegt daartoe als volgt.

Het is een feit van algemene bekendheid dat kinderen die seksueel misbruikt worden door (een van hun) ouders, daardoor forse psychische schade oplopen. Daarbij komt dat in de wetenschap en literatuur vader-dochter-incest als meest traumatiserende vorm van incest wordt beschouwd. In het algemeen wordt in de wetenschap en literatuur aangenomen dat vrouwelijke slachtoffers van incest lijden aan gevoelens van schuld, schaamte en angst, en dat isolement en diepe eenzaamheid kenmerkend zijn voor hun situatie. Zij hebben last van slapeloosheid, leerachterstand op school, concentratieproblemen, zijn labiel of overgevoelig en ondervinden vaak levenslang de gevolgen van de ondergane incest. De rechtbank neemt dan ook, naast de door eiseres gestelde psychische schade, de materiële schade mee die zij heeft geleden als gevolg van haar doublure in 4VWO, het niet volgen van een universitaire studie alsmede het niet afmaken van de lerarenopleiding die zij in het verleden is gestart. Niet tot gevolg van het seksueel misbruik door haar vader rekent de rechtbank het kiezen voor en vervolgens afhaken door eiseres ten aanzien van de HEAO-opleiding en de daardoor door eiseres opgelopen studievertraging. Immers, niet alle tegenslagen in het leven van eiseres kunnen aan de onrechtmatige daad van de vader van eiseres worden toegerekend, en het is daarnaast een feit van algemene bekendheid dat middelbare-schoolverlaters vaak in het begin van hun vervolgopleiding een onjuiste keuze maken. Uit het voorgaande volgt echter wel dat de rechtbank mede tot de schade rekent het feit dat eiseres geen universitaire studie heeft gevolgd en afgemaakt, en dat zij derhalve een baan op dat niveau is misgelopen, met alle financiële consequenties van dien. Ten slotte is de rechtbank van oordeel dat, gelet op de bovengenoemde consequentie van incest dat slachtoffers vaak levenslang de gevolgen ervan ondervinden, ook als - toekomstige - schade de kosten van therapie heeft te gelden. Zij overweegt hiertoe dat eiseres op dit moment weliswaar niet daadwerkelijk therapie volgt, maar dat het in de lijn der verwachtingen ligt dat eiseres op een bepaald moment in haar leven, en wel dat moment waarop zij het punt heeft bereikt daar geestelijk aan toe te zijn, alsnog dergelijke psychische hulp zal zoeken. Gelet op het geldende ziektekostenstelsel in ons land en de vooruitzichten daaromtrent, ligt het voorts in de lijn der verwachting dat de kosten van dergelijke hulp niet volledig zullen worden vergoed door een ziektekostenverzekering van eiseres en een gedeelte derhalve voor haar eigen rekening zal blijven. De rechtbank zal dan ook deze post meenemen in de begroting van de schade.

Als restpost ten slotte neemt de rechtbank de door eiseres gestelde reis-, telefoon- en portokosten mee.

5.4 Wettelijke rente

Eiseres heeft op verschillende wijzen - deels gekapitaliseerd, deels vanaf verschillende data - wettelijke rente gevorderd. De rechtbank overweegt hieromtrent als volgt: in beginsel is gedaagde de wettelijke rente verschuldigd vanaf het moment waarop het schadeveroorzakende feit zich voordeed. Gelet echter op de aard en omvang van de aansprakelijkheid in het leven roepende daden van gedaagde, de verschillende aard van de schaden die eiseres heeft geleden, het tijdstip van het onrechtmatig handelen in verhouding tot dat waarop eiseres een procedure aanhangig heeft gemaakt alsmede het feit dat de rechtbank de schade ex aequo et bono in een totaalbedrag heeft geschat, acht de rechtbank het passend wettelijke rente toe te wijzen, en wel met ingang van de 8e dag na die dat het vonnis aan gedaagde is betekend.

5.5 Buitengerechtelijke incassokosten

Eiseres heeft - als onderdeel van de door haar geleden materiële schade - buitengerechtelijke incassokosten gevorderd. Door gedaagde zijn deze betwist. De rechtbank overweegt dat ten aanzien van deze kosten als uitgangspunt heeft te gelden dat verrichtingen voorafgaand aan het geding worden gezien als voorbereiding van de gedingstukken en instructie van de zaak. Wil er sprake zijn van afzonderlijk voor vergoeding in aanmerking komende kosten, dan zal het moeten gaan om verrichtingen die meer omvatten dan een enkele (eventueel) herhaalde aanmaning, het inwinnen van eenvoudige inlichtingen of het op de gebruikelijke wijze samenstellen van het dossier. Uit bijlagen 14 en 15 van productie 4 bij dagvaarding volgt dat het door eiseres gevorderde bedrag mede omvat de kosten van rechtsbijstand van eiseres in de strafzaak tegen gedaagde alsmede de kosten van het leggen van conservatoir beslag in deze procedure. De eerste komen niet, de tweede komen wél voor toewijzing in aanmerking, zij het via de proceskostenveroordeling. De rechtbank zal dan ook bij de proceskosten een beslissing nemen ten aanzien van deze laatste kosten. Voorts is de rechtbank van oordeel dat eiseres, gelet op hetgeen zij gesteld heeft ten aanzien van het bereiken van een minnelijke regeling - hetgeen door gedaagde niet is weersproken, genoegzaam heeft onderbouwd dat zij kosten heeft gemaakt die niet gezien kunnen worden als voortvloeiend uit verrichtingen - kort gezegd - ter voorbereiding en instructie van de zaak. De rechtbank zal dan ook de gevorderde buitengerechtelijke kosten toewijzen, doch in dier voege dat zij het bedrag zal matigen tot twee punten van het toepasselijke liquidatietarief op grond van het rapport Voorwerk II, zijnde totaal € 4.000,-.

5.6 Proceskosten

Gedaagde zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de kosten van deze procedure. De door eiseres gevorderde kosten van het leggen van conservatoir beslag wijst de rechtbank bij gebrek aan onderbouwing danwel bewijsstukken af. Zij overweegt daartoe dat de enkele rekening van de deurwaarder, gericht aan de raadsvrouwe van eiseres, niet voldoende is voor toewijzing en dat eiseres de beslagstukken had dienen te overleggen, op grond waarvan de rechtbank de hoogte van deze kosten had kunnen vaststellen.

veroordeelt gedaagde in de proceskosten van eiseres, welke kosten tot aan deze uitspraak worden begroot op:

€ 4.584,00 aan griffierechten,

€ 85,60 aan explootkosten en

€ 4.000,00 aan salaris ten behoeve van de procureur;