Parket bij de Hoge Raad, 17-04-2015, ECLI:NL:PHR:2015:502, 15/00892

2.1

Het cassatieberoep bevat negen onderdelen met in de aanvulling daarop nog een nader onderdeel 10.

2.2

Onderdeel 1 richt zich tegen rov. 3.7:

2.3

De klachten van onderdeel 1 zijn ongegrond. Het hof heeft in rov. 3.7 geoordeeld dat summierlijk is gebleken van het vorderingsrecht van [verweerster] op [verzoekster]. In dat verband heeft het hof onder meer overwogen dat de opeisbare vordering van [verweerster] op [verzoekster] blijkt uit het genoemde uitvoerbaar bij voorraad verklaarde vonnis van de kantonrechter. Het gegeven dat [verzoekster] tegen dat vonnis hoger beroep zou hebben ingesteld, maakt volgens het hof niet dat er met het vonnis geen rekening mag worden gehouden. Dat geldt meer niet nu [verzoekster] nog geen beroepsgronden heeft aangevoerd en [verzoekster] ook anderszins niet summierlijk aannemelijk heeft gemaakt dat het vonnis van de kantonrechter in hoger beroep geen stand zal houden. Het oordeel van het hof geeft daarmee geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting². Het oordeel is op dit punt ook niet onbegrijpelijk of onvoldoende gemotiveerd.

2.4

De klacht van onderdeel 1 dat uit het arrest niet blijkt dat [verzoekster] de betalingen aan haar schuldeisers gestaakt heeft, mist feitelijke grond. Het hof heeft in rov. 3.8 immers geoordeeld dat summierlijk is gebleken dat [verzoekster] (naast [verweerster]) ook andere schuldeisers onbetaald laat:

2.5

Onderdeel 2 klaagt dat het hof in rov. 3.7 ten onrechte heeft geoordeeld dat [verzoekster] niet summierlijk heeft aangetoond dat sprake is van een tegenvordering van [verzoekster] op [verweerster]. Althans is dat oordeel onbegrijpelijk of onvoldoende gemotiveerd. Het onderdeel verwijst ter toelichting van deze klacht naar het betoog van onderdeel 1. Daarnaast stelt het onderdeel dat het hof ten onrechte van [verzoekster] heeft verlangd dat zij aantoont dat zij een tegenvordering heeft op [verweerster]. De enkele constatering dat er een procedure loopt en dat de vordering van [verweerster] door [verzoekster] in rechte wordt betwist, is volgens het onderdeel immers voldoende “om de (nog) niet-opeisbaarheid van de betreffende vordering van [verweerster] aan te nemen.”

2.6

Onderdeel 3 klaagt dat het hof in rov. 3.7 ten onrechte heeft geoordeeld dat [verzoekster] ter zake van de door haar gepretendeerde tegenvordering op [verweerster] onvoldoende heeft aangevoerd tegenover de gemotiveerde betwisting door [verweerster]. Het onderdeel verwijst ook hier naar “hetgeen hiervoor is gesteld” en stelt verder in dat verband dat [verzoekster] in deze stand van het geding nog niet al haar verweermiddelen tegen de vordering van [verweerster] hoefde aan te voeren; dat wel aannemen is volgens de klacht in strijd met de goede procesorde.

2.7

De klachten van onderdelen 2 en 3 gaan volgens mij niet op. Het hof heeft in rov. 3.7 geoordeeld dat summierlijk is gebleken van het vorderingsrecht van [verweerster], ook indien daarbij mede in aanmerking wordt genomen hetgeen gesteld is omtrent een tegenvordering van [verzoekster] op [verweerster]. Naar het oordeel van het hof heeft [verzoekster] namelijk niet summierlijk aangetoond dat zij een hogere tegenvordering op [verweerster] heeft. Het oordeel van het hof geeft daarmee volgens mij geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting en is evenmin onbegrijpelijk of onvoldoende gemotiveerd. Ik verwijs daartoe naar de bespreking van onderdeel 1.

2.8

Onderdeel 4 klaagt aldus: “Ook al zou de vordering van [verweerster] opeisbaar zijn, dan nog is geen sprake van pluraliteit van crediteuren nu voor faillietverklaring geen plaats is ten aanzien van een schuldenaar die niet meer dan één schuldeiser onbetaald laat, hetgeen het hof heeft miskend”, onder verwijzing in een voetnoot naar HR 22 maart 1985, NJ 1985/548³. Het onderdeel stelt verder onder meer dat de vorderingen van [verweerster], [betrokkene 3], SNS Bank, [B] B.V. en [betrokkene 2] niet opeisbaar zijn; uit de stukken zou ook niet blijken van het tegendeel.

2.9

De klacht van onderdeel 4 kan evenmin slagen. Het hof heeft geoordeeld dat (op grond van een terzake gewezen vonnis in eerste aanleg) summierlijk is gebleken van een opeisbare vordering van [verweerster] op [verzoekster] (rov. 3.7). Verder heeft het hof geoordeeld dat summierlijk is gebleken dat [verzoekster] ook andere schuldeisers dan [verweerster] onbetaald laat (rov. 3.8). Voor faillietverklaring is niet vereist dat steunvorderingen ook opeisbaar zijn.⁴

2.10

Onderdeel 5 klaagt dat het hof in rov. 3.8 ten onrechte de vordering van [betrokkene 3] van € 930,- (te vermeerderen met rente en kosten) in de beoordeling heeft betrokken en dat het hof ten onrechte op grond daarvan heeft geoordeeld dat summierlijk is gebleken dat [verzoekster] ook andere schuldeisers dan [verweerster] onbetaald laat. Althans is dat oordeel onbegrijpelijk of onvoldoende gemotiveerd.

2.11

Ook onderdeel 5 faalt. Het bevat geen voldoende duidelijke en specifieke rechtsklachten en voor de motiveringsklachten geldt dat het onderdeel niet aangeeft op welke plaatsen in de gedingstukken de stellingen te vinden zijn waar het onderdeel zich op beroept. Het onderdeel voldoet dan ook niet aan de eisen van art. 407 lid 2 Rv.⁵

2.12

Hierbij teken ik aan dat onderdeel 5 wel (in voetnoot 7) verwijst naar een passage uit een stuk dat is overgelegd als bijlage 6 bij het cassatieverzoekschrift. Dit stuk wordt in het cassatieverzoek aangeduid als “fax-brief met bijlagen d.d. 11 januari 2015 door [verzoekster] aan het Hof verzonden met daarbij het verweer zoals zij in eerste aanleg heeft gevoerd, alsmede het verzoek belanghebbenden op te laten roepen om te laten horen” (zie p. 2 van het verzoekschrift tot cassatie). [verzoekster] heeft dit stuk zelf, niet door tussenkomst van een advocaat, naar het hof gezonden na ontvangst van de oproep voor de mondelinge behandeling. Uit het ambtshalve door mij opgevraagde procesdossier van het hof blijkt dat het hof dit stuk destijds heeft geweigerd en geretourneerd bij brief van de griffier van 12 januari 2015, omdat het stuk niet was ingediend door een advocaat⁶. Deze weigering lijkt mij overigens terecht.⁷ Het document maakt dus geen deel uit van de gedingstukken. Uit het hofarrest (rov. 2.2) en het procesdossier blijkt overigens dat er nadien, op 4 februari 2015, door de advocaat van [verzoekster] een verweerschrift met bijlagen is ingediend, waarin het geweigerde stuk niet is geïncorporeerd en evenmin als productie is bijgevoegd. Op dat verweerschrift doet onderdeel 5 verder geen beroep. Op dit geweigerde stuk kan in cassatie geen acht worden geslagen.

2.13

Onderdeel 6 klaagt dat het hof in rov. 3.8 ten onrechte heeft geoordeeld dat [verzoekster] (naast [verweerster]) ook andere schuldeisers onbetaald laat en dat het hof ten onrechte in aanmerking heeft genomen dat door [verzoekster] niet is weersproken dat verschillende schuldeisers (waaronder [B] B.V. en [betrokkene 2]) executoriaal beslag hebben laten leggen op haar woning.

2.14

Het cassatiemiddel baseert de klachten ook hier op de geweigerde bijlage 6 bij het verzoekschrift tot cassatie, dat geen deel uitmaakt van de gedingstukken, zoals hiervoor werd gezien in 2.12. De klachten van onderdeel 6 zijn dan ook niet voorzien van de vereiste adequate verwijzingen naar hetgeen volgens die klachten in vorige instanties is aangevoerd. Het onderdeel faalt daarom alleen al wegens gebrek aan feitelijke grondslag.

2.15

Onderdeel 7 klaagt dat het hof in rov. 3.8 ten onrechte de hypotheekschuld aan SNS Bank van € 250.000,- in aanmerking heeft genomen. [verzoekster] zou namelijk voldoende gemotiveerd hebben aangevoerd, althans summierlijk aannemelijk gemaakt dat SNS Bank die schuld nog niet opeist. Verder stelt het onderdeel dat toekomstige rente-perioden van de hypotheekschuld niet opeisbaar zijn.

2.16

Het hof heeft in rov. 3.8 als steunvordering aangemerkt de bestaande hypotheekschuld van [verzoekster] aan SNS Bank van in hoofdsom € 250.000,-. Voor faillietverklaring is niet vereist dat steunvorderingen ook opeisbaar zijn, zo zagen we al bij onderdeel 4. Het bestreden oordeel is ook niet onbegrijpelijk of onvoldoende gemotiveerd. De klachten van onderdeel 7 gaan dus niet op.

2.17

Onderdeel 8 klaagt, kort samengevat, dat het hof art. 24 Rv geschonden heeft door niet te beslissen op het verweer van [verzoekster] dat [verweerster] misbruik van recht maakt door het faillissement van [verzoekster] te verzoeken met het kennelijke doel om [verzoekster] vleugellam te maken en daarmee de waarheidsvinding in diverse faillissementen te frustreren. Het oordeel van het hof zou op dit punt in elk geval onbegrijpelijk zijn of onvoldoende gemotiveerd.

2.18

De klachten van onderdeel 8 kunnen ook niet slagen. Het onderdeel is juist voor zover gesteld wordt dat [verzoekster] heeft aangevoerd dat er tussen partijen nog diverse procedures lopen en dat [verweerster] middels de faillissementsaanvraag [verzoekster] kennelijk vleugellam wil maken.⁸ Verder wijst het onderdeel er terecht op dat is vastgesteld dat [verzoekster] van mening is dat de rechtbank terecht heeft overwogen dat er tussen partijen nog tal van procedures aanhangig zijn en dat het niet aan de faillissementsrechter maar aan de gewone rechter is om de vorderingsrechten over en weer te onderzoeken (rov. 3.5). Het hof heeft de genoemde stellingen van [verzoekster] kennelijk niet opgevat als een (voldoende duidelijk) beroep op misbruik van recht. De uitleg die het hof daarmee aan de gedingstukken heeft gegeven acht ik niet onbegrijpelijk. Daarnaast heeft het hof wel degelijk recht gedaan aan de stelling van [verzoekster] dat de vorderingen tussen [verzoekster] en [verweerster] niet in de onderhavige procedure maar in een reguliere civiele procedure beoordeeld dienen te worden. Het hof heeft de gestelde aanspraken van [verweerster] en [verzoekster] immers niet ten gronde beoordeeld, maar zich in rov. 3.7 beperkt tot de toets waartoe hij gehouden was, namelijk of summierlijk is gebleken dat [verweerster] (per saldo) een vordering heeft op [verzoekster].

2.19

Onderdeel 9 klaagt, kort samengevat, dat het hof een bewijsaanbod van [verzoekster] ten onrechte heeft gepasseerd. Dat ter zitting een bewijsaanbod is gedaan, zoals het onderdeel stelt, blijkt niet uit het proces-verbaal daarvan en evenmin uit de pleitaantekeningen van de advocaat van [verzoekster], zodat dat feitelijke grondslag ontbeert. Het onderdeel beroept zich daarbij ook op het bewijsaanbod dat vermeld zou zijn in de stukken die zijn overgelegd als bijlage 6 bij het verzoekschrift tot cassatie, maar dat is als gezegd door het hof (terecht) geweigerd en dat behoort dus niet tot de gedingstukken. Onderdeel 9 faalt dan ook voor het overige op dezelfde gronden waarop onderdeel 6 afstuit.

2.20

Onderdeel 10 stelt dat uit het proces-verbaal van de zitting bij het hof van 9 februari 2015 volgt dat [verzoekster] ook ter zitting nog een bewijsaanbod heeft gedaan. Het onderdeel klaagt dat dit bewijsaanbod ten onrechte is gepasseerd en dat het oordeel van het hof op dit punt in elk geval onbegrijpelijk is of onvoldoende gemotiveerd.

2.21

De klachten van onderdeel 10 falen bij gebrek aan feitelijke grondslag. Lezing van bedoeld proces-verbaal leert niet dat [verzoekster] bewijs zou hebben aangeboden. Dat volgt evenmin uit de handgeschreven aantekeningen van de zittingsgriffier uit het opgevraagde procesdossier van het hof. Ook in de pleitaantekeningen van haar advocaat valt geen bewijsaanbod te ontdekken.

2.22

Ik meen dus dat het cassatieberoep moet worden verworpen en geef Uw Raad in overweging om dat te doen met toepassing van art. 81 lid 1 RO.