Rechtbank Noord-Nederland, 25-05-2022, ECLI:NL:RBNNE:2022:1703, 208894

Medio 2014 zijn partijen overeengekomen dat het jongvee dat eigendom is van [eiser] gedurende het weideseizoen van begin juni tot begin november op het bedrijf van [gedaagde] zou worden ondergebracht. Aan die afspraak is uitvoering gegeven. Gedurende de winter en in het voorjaar verbleef het jongvee op stal bij [eiser]. Het vee heeft in 2014 tenminste 6 maanden bij [eiser] gestaan. In 2015 is op overeenkomstige wijze gehandeld. In 2015 was derhalve sprake van in- en uitscharing van vee. Ingevolge vaste jurisprudentie heeft [eiser], op grond van de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid, recht op de helft van de aan [gedaagde] toegekende fosfaatrechten. Omdat [gedaagde] niet bereid was die rechten over te dragen vordert hij [gedaagde] te veroordelen de waarde ervan aan hem te vergoeden. Een uitkering van de vergoeding is in het belang van beide partijen omdat bij overdacht van fosfaatrechten een wettelijke korting wordt toegepast.

[eiser] betwist dat zijn jongvee al vanaf 2014 op basis van een opfokrelatie bij [gedaagde] was ondergebracht. Pas in het late voorjaar van 2016 zijn partijen overeengekomen dat het jongvee voortaan gedurende het gehele kalenderjaar bij [gedaagde] zou verblijven.

Voor wat betreft de aanspraken van [eiser] op een vergoeding van de fosfaatrechten komt [gedaagde] geen beroep op rechtsverwerking toe. Enkel tijdsverloop of stilzitten is onvoldoende. [eiser] betwist dat sprake is geweest van bijzondere omstandigheden op grond waarvan [gedaagde] er gerechtvaardigd op heeft mogen vertrouwen dat geen aanspraak op een vergoeding zou worden gemaakt.

Bij de waarde van de fosfaatrechten dient te worden uitgegaan van een marktprijs van € 152,50 (exclusief btw) per kg. De schade wordt geleden doordat [gedaagde] heeft geweigerd de rechten over te dragen, althans de waarde ervan aan [eiser] vergoeden. Bij schrijven van 18 september 2020 is [gedaagde] in gebreke gesteld. Derhalve is sprake van verzuim. [eiser] vordert vergoeding op basis van de waarde van de rechten op het moment van dagvaarden. Hij betwist dat aansluiting moet worden gezocht bij de waarde van de rechten per september 2020.

Vanaf 2014 stond het jongvee van [eiser] in het I&R-systeem geregistreerd op naam van [gedaagde]. Op de peildatum was [gedaagde] houder en opfokker van het jongvee. De fosfaatrechten zijn daarom aan hem toegekend. [gedaagde] betwist dat de contractuele relatie tussen partijen als in- en uitscharing van vee kwalificeert. Tussen partijen is overeengekomen dat het jongvee van [eiser] gedurende het gehele kalender jaar ter opfok bij [gedaagde] zou worden ondergebracht. Bij de eerste weidegang in 2014 bleek het vee wild. Partijen spraken daarom af dat het jongvee - bij wijze van proef - in 2014 en 2015 (enkel) gedurende het weideseizoen bij [gedaagde] zou worden ondergebracht. Na 2015, tot het einde van de samenwerking medio 2020, werd het jongvee gedurende het volledige kalenderjaar bij [gedaagde] ondergebracht. Er was derhalve sprake van een duurzame opfokrelatie.

Tussen partijen zijn geen afspraken gemaakt over een aan [eiser] uit te keren vergoeding van de aan [gedaagde] toegekende de fosfaatrechten. Deze leemte in de contractuele verhouding tussen partijen dient op basis van de redelijkheid en billijkheid te worden opgevuld. Bij die invulling dient niet slechts de feitelijke situatie van 2015 in ogenschouw te worden genomen, maar de gehele periode 2014-2020. In dit verband wordt verwezen naar jurisprudentie.

[gedaagde] heeft het jongvee voor een zeer coulante prijs ter opfok gehouden. De prijs werd jaarlijks verhoogd maar lag ver beneden de marktprijs. Indien [gedaagde] de waarde van aan hem toegekende fosfaatrechten dient te vergoeden wordt hij onevenredig zwaar getroffen.

De gevorderde schadevergoeding dient bovendien te worden afgewezen omdat [gedaagde] niet in verzuim verkeert. [gedaagde] is niet in gebreke gesteld. Hij concludeert dat er geen grond aanwezig is op basis waarvan hij gehouden is de waarde van de helft van de aan hem toegekende fosfaatrechten aan [eiser] te vergoeden. Het gevorderde dient derhalve te worden afgewezen, onder veroordeling van [eiser] in de kosten van deze procedure.

Voor het geval de rechtbank tot het oordeel komt dat hij gehouden is tot betaling van enige vergoeding voert [gedaagde] aan dat hij voor 62 stuks jongvee fosfaatrechten ontvangen heeft en [eiser] bij de berekening van de vergoeding ten onrechte is uitgegaan van een waarde van € 152,50 per kg (exclusief btw). Als peildatum voor de schade dient september 2020 te worden aangehouden. Dat is het moment waarop [eiser] op betaling heeft aangedrongen. De prijs bedroeg toen € 142,00 per kg (exclusief btw). [eiser] had zijn schade kunnen beperken door op dat moment vervangende fosfaatrechten te kopen.

Bij de vaststelling van de vergoeding dient een correctie van 20% te worden toegepast vanwege de in artikel 32a van de Meststoffenwet vastgelegde afroming van de fosfaatrechten in geval van overdracht. Tot 13 juni 2019 bedroeg het afromingspercentage in geval van overdracht 10%. Indien [eiser] vóór 1 april 2018 de overdracht had gerealiseerd via artikel 23 lid 5 van de Meststoffenwet, dan had hij de afroming volledig kunnen voorkomen.