Centrale Raad van Beroep, 12-04-2022, ECLI:NL:CRVB:2022:636, 19/4086 PW

Bij beschikking van 8 februari 2018 heeft de kantonrechter vanwege verkwisting of het hebben van problematische schulden van appellant bewind ingesteld over alle goederen en gelden die hem toebehoren of zullen toebehoren. De kantonrechter heeft [naam A], handelend onder de naam [A] Bewindvoering ([A] Bewindvoering) tot bewindvoerder benoemd. Appellant woonde tot 3 juli 2018 in [plaatsnaam] en ontving daar bijstand op grond van de Participatiewet (PW). Appellant ontving ook tot en met juni 2018 in de gemeente [plaatsnaam] bijzondere bijstand voor de kosten in verband met de bewindvoering.

Op 3 juli 2018 is appellant naar de gemeente Groningen verhuisd. Hij heeft bij het college gevraagd om bijzondere bijstand voor de kosten van de bewindvoering.

Bij besluit van 24 juli 2018, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 15 november 2018 (bestreden besluit), heeft het college met toepassing van de Beleidsregels bijzondere bijstand beschermingsbewind (Beleidsregels) aan appellant tijdelijk, van 3 juli 2018 tot 25 oktober 2018, bijzondere bijstand verleend voor de kosten van de bewindvoering onder de voorwaarde dat appellant de kantonrechter zou verzoeken om zijn bewindvoerder te ontslaan en de gemeente Groningen, afdeling Groningse Kredietbank (GKB), als zijn bewindvoerder te benoemen.

Appellant heeft niet aan de kantonrechter verzocht om [A] Bewindvoering als bewindvoerder te ontslaan en de GKB als bewindvoerder te benoemen.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

3. In hoger beroep heeft appellant zich op de hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraak gekeerd.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

In artikel 35, eerste lid, van de PW is, voor zover hier van belang, bepaald dat recht bestaat op bijzondere bijstand voor zover de alleenstaande of het gezin niet beschikt over de middelen om te voorzien in de uit bijzondere omstandigheden voortvloeiende noodzakelijke kosten van het bestaan en deze kosten naar het oordeel van het college niet kunnen worden voldaan uit de bijstandsnorm, de individuele inkomenstoeslag, de individuele studietoeslag, het vermogen en het inkomen voor zover dit meer bedraagt dan de bijstandsnorm.

Geen recht op bijstand bestaat voor zover een beroep kan worden gedaan op een voorliggende voorziening die, gezien haar aard en doel, wordt geacht voor de belanghebbende toereikend en passend te zijn. Dat staat in artikel 15, eerste lid, eerste volzin, van de PW.

Een voorliggende voorziening is volgens artikel 5, aanhef en onder e, van de PW elke voorziening buiten de PW waarop de belanghebbende of het gezin aanspraak kan maken, dan wel een beroep kan doen, ter verwerving van middelen ter bekostiging van specifieke uitgaven.

Tot 1 maart 2018 verleende het college voor de kosten van bewindvoering bijzondere bijstand als het bewind door de kantonrechter was ingesteld. Het college heeft met ingang van 1 maart 2018 zijn beleid gewijzigd. Sindsdien verleent hij overeenkomstig artikel 2, in samenhang met artikel 7, van de Beleidsregels alleen nog bijzondere bijstand voor kosten van bewindvoering in geval van ernstige onbillijkheid of onredelijkheid. In de toelichting op deze beleidsregels heeft het college deze zo gemotiveerd: de gemeente Groningen verstrekt de dienst beschermingsbewind gratis aan de doelgroep van inwoners met een inkomen van niet hoger dan 120 procent van de bijstandsnorm. Daarom is dit een passende en toereikende voorliggende voorziening voor bijzondere bijstand voor kosten van bewindvoering door anderen. Ter zitting heeft het college uitgelegd dat de onder bewind gestelde voor bewindvoering dus kosteloos terecht kan bij de GKB en dat dit als een voorliggende voorziening in de zin van de PW wordt gezien. Met deze beleidswijziging is niet alleen een kostenbeperking beoogd, maar ook een betere, integrale dienstverlening aan de doelgroep, waaronder het tijdig beëindigen van de bewindvoering en de overschakeling naar een lichter regiem.

In de artikelen 5, 6 en 7 van de Beleidsregels is een overgangsregeling opgenomen die op het volgende neerkomt. Voor de kosten van bewindvoering door een andere bewindvoerder dan de GKB wordt tijdelijk bijzondere bijstand verleend onder de voorwaarde dat de belanghebbende bij de kantonrechter binnen drie maanden na de dagtekening van de toekenningsbeschikking een verzoek indient om de huidige bewindvoerder van zijn taak te ontslaan en de GKB als bewindvoerder te benoemen. Het recht op bijzondere bijstand eindigt op de dag waarop de kantonrechter uitspraak doet op dat verzoek. Vraagt de belanghebbende niet (tijdig) om vervanging van de bewindvoerder dan eindigt het recht op bijzondere bijstand voor de kosten van bewindvoering zes maanden na de voorwaardelijke toekenning.

Appellant heeft in hoger beroep aangevoerd dat hij geen beroep kon doen op een voorliggende voorziening in de zin van de PW, omdat de kantonrechter niet de GKB heeft benoemd als bewindvoerder maar [A] Bewindvoering. Appellant stelt dat het college hem overeenkomstig artikel 35 van de PW, dus zonder voorwaarden en zonder een beperking in duur, bijzondere bijstand voor de kosten van bewindvoering had moeten verlenen. Deze beroepsgrond slaagt.

Het bestreden besluit is gebaseerd op het onjuiste standpunt dat artikel 15, eerste lid, van de PW aan de verlening van bijzondere bijstand in de weg stond en dat appellant alleen op grond van de Beleidsregels daarop aanspraak kon maken. Het besluit berust dus niet op een juiste wetstoepassing en daarmee niet op een deugdelijke onderbouwing. Het kan daarom niet in stand blijven.

Uit het voorgaande volgt dat de verlening van bijzondere bijstand van appellant ten onrechte is beperkt tot 25 oktober 2018 en dat daaraan ten onrechte voorwaarden zijn verbonden. Dit betekent al dat het hoger beroep slaagt. Wat appellant verder heeft aangevoerd hoeft daarom niet te worden besproken.

Wat onder 4.8 is overwogen, heeft de rechtbank niet onderkend. De aangevallen uitspraak moet daarom worden vernietigd. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen, zal de Raad het beroep gegrond verklaren en het bestreden besluit vernietigen wegens strijd met artikel 7:12, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht voor zover daarbij aan de verlening van bijzondere bijstand voorwaarden zijn verbonden en die bijstand in duur is beperkt.

Dit betekent dat appellant ook na de overgangsperiode vanaf 25 oktober 2018 recht heeft op bijzondere bijstand voor de kosten van bewindvoering voor zover is voldaan aan het bepaalde in artikel 35, eerste lid, van de PW. Uit het gegeven dat het college appellant bij het bestreden besluit bijzondere bijstand heeft verleend bij wijze van overgangsrecht is af te leiden dat voor de verlening van de bijzondere bijstand geen beletsel bestaat.